De Glorious Revolution: Een Stukje Brits Verzet tegen Absolutisme en voor Religieuze Tolerantie
De Glorious Revolution van 1688 staat bekend als een keerpunt in de Britse geschiedenis, een periode waarin de macht van de monarchie werd beperkt ten gunste van het parlement. Deze gebeurtenis, ook wel bekend als de “Revolution of 1688” was niet alleen een politieke omwenteling maar had ook diepgaande gevolgen voor religieuze tolerantie in Engeland. De revolutionaire gebeurtenissen draaiden zich rond de heerschappij van koning Jacobus II en zijn pogingen om het katholicisme te herstellen in Engeland, een land dat destijds overwegend protestants was.
Jacobus II, die in 1685 aan de macht kwam, was een fervent katholiek. Zijn ambities om Engeland terug te brengen naar het katholieke geloof ontmoetten echter verzet van de protestantse meerderheid, zowel binnen de adel als onder de gewone bevolking. De angst voor een heropleving van het katholicisme en de onderdrukking van de protestantse kerk waren reëel.
Jacobus II maakte zijn religieuze overtuigingen duidelijk door katholieken belangrijke posities te geven in zijn regering, terwijl hij tegelijkertijd protestante leiders uitsloot. Hij probeerde ook om een tolerantiewet voor katholieken door te voeren, wat de protestanten nog meer wantrouwen deed opbouwen.
Deze spanningen kwamen tot een kookpunt toen Jacobus II in 1688 zijn tweede vrouw, Mary of Modena, zwanger werd van een zoon. De geboorte van een mannelijke erfgenaam zou het katholicisme hebben versterkt en de toekomst van Engeland als protestantse natie hebben bedreigd.
Dit is waar Willem III van Oranje, de stadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en schoonzoon van Jacobus II (hij was getrouwd met Mary Stuart), ingrijpt. In de ogen van veel Engelsen was Willem een geschikte kandidaat om de troon over te nemen.
Willem III, gesteund door een coalitie van prominente Engelse edellieden, landde in november 1688 in Devon met een leger. De landing van Willem, die bekend werd als “De Glorious Landing” , markeerde het begin van de revolutie. Jacobus II, die zich niet op grote steun kon beroepen en door angst voor burgeroorlog geplaagd werd, vluchtte naar Frankrijk.
De Glorious Revolution had verstrekkende gevolgen:
- Limiting the Power of the Monarchy: De “Bill of Rights” van 1689 beperkte de macht van de monarch en stelde het parlement centraal in de Engelse politiek.
| Voorheen | Na de Glorious Revolution |
|---|---|
| Koning kon wetten maken | Parlement had het recht om wetten te maken |
| Koning benoemde rechters | Parlement keurde benoemingen van rechters goed |
| Koning kon leger mobiliseren | Parlement had controle over het leger |
- Religious Tolerance: De “Act of Toleration” uit 1689 verleende protestanten, maar niet katholieken, meer religieuze vrijheid.
De Glorious Revolution is een voorbeeld van hoe gewone burgers zich kunnen verzetten tegen tirannie en voor hun rechten kunnen strijden. Het was een overwinning voor de principes van parlementaire democratie en religieuze tolerantie. De gebeurtenissen van 1688 hebben de politieke en sociale structuur van Engeland voorgoed veranderd en hebben als voorbeeld gediend voor andere revoluties in Europa en daarbuiten.
Het is belangrijk om te onthouden dat historische figuren complex zijn en geen zwart-wit portretten verdienen. Hoewel Jacobus II een katholiek was die probeerde zijn geloof te promoten, waren zijn bedoelingen niet noodzakelijk kwaadaardig. Hij wilde Engeland een sterke en stabiele monarchie laten leiden, maar zijn acties werden gepercipieerd als bedreigend door de protestantse bevolking. Willem III, hoewel hij gezien wordt als de held van de revolutie, had ook eigen belangen.
De Glorious Revolution laat zien dat geschiedenis niet altijd rechtlijnig is en dat gebeurtenissen meerdere interpretaties toelaten.